„Ten, kto ratuje jedno życie, ratuje cały świat” – to zdanie z Talmudu, wygrawerowane na medalu przyznawanym przez Instytut Yad Vashem, doskonale oddaje istotę działań księdza Bolesława Wróblewskiego – cichego bohatera, który w mrocznych czasach II wojny światowej stanął po stronie prześladowanych.
1 stycznia 2023 roku Instytut Yad Vashem pośmiertnie uhonorował księdza Wróblewskiego tytułem „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata” – najwyższym izraelskim odznaczeniem cywilnym nadawanym nie-Żydom, którzy ratowali Żydów podczas Holocaustu, narażając własne życie. Oficjalna uroczystość wręczenia medalu i dyplomu odbyła się 26 maja 2025 roku w częstochowskim Ratuszu, w obecności duchowieństwa, władz miasta i młodzieży. Odznaczenie z rąk Bosmat Baruch – wiceambasador i dyrektor dyplomacji publicznej ambasady Izraela w Polsce – odebrał siostrzeniec księdza, Bolesław Majewski.
– Z jednej strony to niespodzianka, z drugiej – ogromny zaszczyt dla naszej rodziny – powiedział wzruszony Majewski. Wspominał, jak po wojnie spacerował z wujem po Częstochowie, nieświadomy skali jego zaangażowania. Dopiero dziś, po latach, historia została w pełni odkryta i należycie doceniona.
Ksiądz Bolesław Wróblewski urodził się w 1867 roku w Rzutkowie. Przez całe życie był związany z diecezją włocławską, a przez wiele lat działał w Częstochowie. Znany z głębokiej wiary i oddania ubogim, już przed wojną organizował kuchnie dla dzieci i akcje pomocowe. Jednak to w czasach okupacji jego działalność osiągnęła wymiar heroiczny. Pomagał Żydom, ukrywając ich w klasztorach i domach prywatnych, dostarczając żywność i wsparcie duchowe. Współpracował z Polskim Komitetem Opiekuńczym, a szczególnie niebezpieczna była jego działalność pomocowa w obrębie częstochowskiego getta. Każdy taki gest był aktem odwagi, za który groziła kara śmierci.
– Ludzie, którzy przeżyli dzięki takim bohaterom jak ksiądz Wróblewski, pomogli zbudować Izrael, zakładali rodziny, tworzyli przyszłość. Dziś ich potomkowie dbają o to, by historie ich wybawców nie zostały zapomniane – podkreśliła podczas ceremonii Bosmat Baruch. Dodała, że nie było żadnych wątpliwości przy opiniowaniu kandydatury księdza: – To nasz święty obowiązek, by uhonorować tych, którzy w najciemniejszych chwilach ludzkości ryzykowali życie i bezpieczeństwo swoich bliskich.
Na medalu przyznawanym przez Yad Vashem znajdują się słowa: „Kto ratuje jedno życie, ten ratuje cały świat”, a nazwisko wyróżnionego zostaje wpisane na Murze Honorowym w Ogrodzie Sprawiedliwych w Jerozolimie. Do 1 stycznia 2023 roku tytuł „Sprawiedliwego wśród Narodów Świata” przyznano 28 486 osobom, w tym aż 7 280 Polakom – najliczniejszej grupie narodowościowej wśród uhonorowanych.
W uroczystości udział wzięli m.in. arcybiskup Wacław Depo, biskup Andrzej Przybylski oraz prezydent Częstochowy Krzysztof Matyjaszczyk. Licealiści z I LO im. Juliusza Słowackiego przygotowali wzruszającą oprawę artystyczną, podkreślającą głęboki wymiar wydarzenia.
Dziś, gdy świadków historii ubywa, naszą odpowiedzialnością jest zachowanie pamięci. Ksiądz Bolesław Wróblewski pozostaje nie tylko bohaterem swoich czasów, ale też wzorem odwagi, miłości bliźniego i niezłomnej wiary w godność człowieka.
Fot. Tomasz Wójciak
I LO im. Juliusza SłowackiegoMiasto Częstochowa
