Zapraszamy Państwa na drugi odcinek o historii częstochowskiego AZS-u, w którym zajmiemy się siatkówką. To absolutnie sport numer jeden pod względem liczby medali, osiągnięć oraz popularności. Pan Wiesław Pięta przybliżył nam historię tej sekcji i pokazał jaką drogę trzeba było przejść, aby na przełomie wieków AZS był jednym z najlepszych klubów w kraju.
8 marca 1945 roku ukształtował się pierwszy Zarząd AZS Częstochowa, który powołał na pierwszym posiedzeniu sześć sekcji sportowych, w tym sekcja siatkówki mężczyzn. Ta sekcja w tym samym roku wystartowała w mistrzostwach Częstochowy, które były rozgrywane na świeżym powietrzu, podczas święta sportu zdobyła pierwsze miejsce. Ten tytuł wywalczyli: Gordon, Wiśniewski, Szmidla, Falkowski, Zabłocki, Stępniewski i Chmurko. Trzy lata później siatkarze wystartowali w Akademickich Mistrzostwach Polski w Gliwicach, gdzie zajęli ostatnie, 13 miejsce. To był debiut na tego typu imprezie dający jasny sygnał, że w naszym mieście rodzi się sekcja piłki siatkowej.
Już w 1946 roku AZS zgłosił drużynę na najniższy wówczas szczebel ligowy (klasa B), przez następne lata wyniki drużyny były uzależnione od tego, kto podjął studia w Częstochowie. Ciężko mówić w tamtych czasach o ukształtowanych sportowcach, byli to po prostu studenci, którzy chcieli ten sport uprawiać.
W 1953 roku drużyna awansowała do klasy wojewódzkiej. Grającym trenerem był wtedy Władysław Dunajewski, a kadrę zawodniczą tworzyli studenci Wyższej Szkoły Inżynierskiej oraz Wyższej Szkoły Ekonomicznej. Na początku lat 60. Sekcja siatkówki przechodzi ogromny kryzys, czego efektem był spadek do klasy A w 1962 roku. Ostatnie mecze stały pod ogromnym znakiem zapytania, gdyż zwyczajnie brakowało pieniędzy. Wszystkie środki finansowe płynęły do koszykówki, która wtedy miała swoją drużynę w II lidze i odnosiła sukcesy. Do tego doszły również problemy z treningami, drużyna trenowała zaledwie raz przy ulicy Pułaskiego, a drugi trening odbywała… na świeżym powietrzu. Było blisko całkowitej likwidacji sekcji siatkówki, gdyż zespół miał nie jechać na spotkanie klasy A do Ząbkowic, oddać mecz walkowerem. Zawodnicy jednak własnymi siłami dotarli na to spotkanie, przy ogromnym udziale ówczesnego trenera i wielkiego pasjonata Zdzisława Kozłowskiego. Dzięki tej „akcji” sekcja przetrwała i mogła dalej istnieć w ramach częstochowskiego AZS-u.
Kolejna ważna data w istnieniu sekcji siatkówki to rok 1972 i awans do II ligi państwowej z Kunickim na ławce trenerskiej, którego w drugiej rundzie zastąpił Zdzisław Mickiewicz sprowadzony z Krakowa. W tej drużynie pojawiło się mnóstwo przyszłościowych zawodników takich jak, chociażby bracia Bogdan i Wiesław Czaja, Czerwik, Ujma, Kielichowski, Oleś, Baryła czy Kustra. To była drużyna, która poziomem sportowym dorównywała najlepszym ekipom II ligi, która wtedy była bezpośrednim zapleczem najwyższej klasy rozgrywkowej w Polsce. W tamtych czasach mecze odbywały się w Klubie „Politechnik”, natomiast siedziba klubu mieściła się w budynku przy ulicy Dąbrowskiego, gdzie aktualnie swoją siedzibę ma klub CKS Budowlani.
Przez kolejne lata klub balansował pomiędzy I a II ligą, ale awans do najwyższej klasy rozgrywkowej udało się osiągnąć dopiero w roku 1979. Po wygranych barażach AZS zameldował się w I lidze, a trenerem tego zespołu był już wtedy Stanisław Gościniak. Zapotrzebowanie na siatkówkę było coraz większe, do tego stopnia, że trzeba było poszerzyć halę Politechnik, aby dołożyć dodatkowe trybuny na mecze.
Po dekadzie nadszedł historyczny moment dla częstochowskiej siatkówki. W 1990 roku AZS zdobył mistrzostwo Polski, wygrywając wyjazdowy mecz z Płomieniem Sosnowiec. Już wtedy biało-zieloni swoje spotkania rozgrywali w Hali Polonia, która powstała z inicjatywy Edwarda Bogatki, ówczesnego dyrektora Wydziału Kultury Fizycznej i Sportu przy Urzędzie Wojewódzkim. W kolejnych dwóch sezonach częstochowianie musieli zadowolić się srebrnymi medalami, ale w 1993 roku wrócili na szczyt, zdobywając drugi w historii złoty medal mistrzostw Polski. W tym samym roku kilku siatkarzy z naszego miasta zostało wicemistrzami Uniwersjady w Buffalo (Andrzej Solski, Krzysztof Stelmach, Andrzej Stelmach, Adam Kurek, Andrzej Szewiński i Radosław Panas). W latach 1994-95 AZS również zostawał najlepszą drużyną w kraju, a także zdobyli Superpuchar Polski. W roku 1996 częstochowianie zakończyli rozgrywki na trzecim miejscu, a kilku ówczesnych zawodników pojechało na Igrzyska Olimpijskie w Atlancie (Damian Dacewicz, Marcin Nowak, Andrzej Stelmach, Piotr Gruszka, Robert Prygiel, Krzysztof Śmigiel). Już rok później AZS wrócił na tron i zdobył swój piąty tytuł mistrza Polski, a trzech naszych zawodników zostało również mistrzami świata juniorów (Piotr Gruszka, Łukasz Kruk, Dawid Murek). W kolejnym sezonie do klubowej gabloty trafił jeszcze Puchar Polski, a złota dekada lat 90 zakończyła się szóstym tytułem mistrza Polski w roku 1999.
Przez kolejne lata, aż do roku 2006, AZS nie schodzi z podium mistrzostw Polski. W 2005 roku sekcja przeszła przeobrażenia, powstała PlusLiga oraz ustawa o sporcie mówiąca o możliwości powstawania sportowych spółek akcyjnych. Biuro klubu przeszło wtedy do Hali Polonia, a następnie mieściło się w świeżo wybudowanej hali przy ulicy Żużlowej w Częstochowie. W 2008 roku AZS po raz ostatni stanął na podium siatkarskiej PlusLigi oraz wywalczył Puchar Polski, wygrywając w finale z Jastrzębskim Węglem 3:1. Ostatni klubowy sukces przyszedł cztery lata później, gdy w 2012 roku AZS zdobył europejskie trofeum, a konkretnie Puchar Challenge. W meczu finałowym w Hali Polonia częstochowianie okazali się lepsi od AZS Politechniki Warszawskiej, triumfując w złotym secie.
W całej historii AZS do 2019 roku reprezentowało 278 zawodników, w tym 24 zawodników zagranicznych (pierwszym był Sergiej Orlenko). W tym czasie drużynę prowadziło łącznie 31 trenerów (m.in. Cierpiał, Majkusiak, Gościniak, Skorek, Panas, Jarosz, Mazur, Wagner), w tym 3 zagranicznych (Brooking, Kardos, Tanik).
Klub zdobył łącznie 16 medali mistrzostw Polski, 2 Puchary Polski, 1 Superpuchar Polski oraz Puchar Challenge. W europejskich pucharach AZS Częstochowa rozegrał 142 spotkania, a takie pojedynki jak z Sisleyem Treviso, Iskrą Odincowo czy Coprą Piacenza do dziś są wspominane jako wielkie siatkarskie wydarzenia.
Przy okazji wspomnień o siatkarskiej sekcji AZS-u nie możemy także zapomnieć o kobietach, które w latach 60. i 70. Reprezentowały barwy klubu. Pod wodzą Jana Majkusiaka grały także w ówczesnej Serii A, a skład opierał się na studentkach WSP oraz Politechniki.
Fot. Marek Tęcza Fotografia
