Przed nami ostatni już odcinek cyklu poświęconego historii AZS Częstochowa, który w tym roku obchodzi jubileusz 80-lecia istnienia. Pan Wiesław Pięta, dzięki swoim opowieściom i licznym anegdotom, oprowadził nas po wielu sekcjach tego zasłużonego klubu, a nam było niezmiernie miło w tym uczestniczyć. Zapraszamy na ostatnią część.
HOKEJ NA TRAWIE
Żywotność tej sekcji trwała zaledwie sześć lat. Do Częstochowy dość szczęśliwie trafił na studia Karol Kentzer, który wówczas był zawodnikiem I-ligowym klubu Kolejarz Bydgoszcz. Z powodu braku miejsc na uczelni w Poznaniu Karol został oddelegowany właśnie do Częstochowy i tutaj postanowił założyć sekcję hokeja na trawie. Dość szybko udało się namówić jeszcze trzy osoby do rozmowy o powstaniu drużyny właśnie w tej dyscyplinie sportu. W spotkaniu w kawiarni „Teatralna” oprócz Kentzera brali udział również Andrzej Zwolski, Jerzy Urbański i Tadeusz Puch. Tam zapadła decyzja o założeniu sekcji, ale największym problemem był brak bazy do treningów.
Pierwsze zimowe treningi odbywały się w nieistniejącej już salce Skry Częstochowa przy ulicy Grunwaldzkiej, w której na co dzień trenowano boks. Na początku zajęcia odbywały się zaledwie raz w tygodniu. W międzyczasie udało się pozyskać sprzęt do uprawiania hokeja i sekcja powoli zaznaczała swoją obecność.
Debiut hokeistów miał miejsce w 1953 roku w Sosnowcu, w meczu z zespołem AZS Stalinogród (dzisiejsze Katowice). Częstochowianie wystąpili w składzie: Kentzer, Zwolski, Urbański, Puch, Umiński, Małecki, Krawczyk i przegrali 0:3. Z biegiem czasu sekcja się rozrastała – w 1954 roku liczyła już 37 zawodników. Na początku drużyna występowała w I lidze rezerw śląskich, ponieważ na terenie Śląska panowała olbrzymia konkurencja klubowa. Te zespoły, które dopiero zaczynały swoją przygodę lub nie prezentowały jeszcze najwyższego poziomu, grały właśnie na tym szczeblu rozgrywek.
W 1954 roku AZS grał już w II lidze, a rok później wywalczył historyczny awans do I ligi w składzie: Kentzer, Zagrobelny, Szczepański, Żelazny, Główczak, Krawczyk, Trepka, Małecki, Gładczak, Zwolski, Urbańczyk, Romańczuk. Grającym trenerem był Zbigniew Gil.
W I lidze zadebiutowali w 1956 roku, trenując zaledwie dwa razy w tygodniu. Trenerem był wtedy Tadeusz Socholik – słynny działacz oraz sędzia techniczny na trzech igrzyskach olimpijskich: w 1972, 1980 i 1984 roku. W debiutanckim sezonie na najwyższym poziomie rozgrywkowym AZS zdobył cztery punkty i spadł z ligi wraz z zespołem AZS Szczecin. Mecze odbywały się w dwóch lokalizacjach: przy ulicy Dąbrowskiego oraz w sali przy ulicy Grunwaldzkiej.
W 1958 roku sekcja liczyła już tylko 18 zawodników. Brakowało środków finansowych oraz naboru nowych studentów. W tym samym roku sekcja została definitywnie rozwiązana.
KOSZYKÓWKA
Jedną z pierwszych sekcji AZS-u, powołanych w 1945 roku, była sekcja koszykówki. Pierwszym prezesem był Tadeusz Ujma, który wraz z Mieczysławem Gordonem zapoczątkował istnienie tej sekcji. Warto wspomnieć, że Ujma w latach 60. był cenioną postacią w koszykarskim świecie – działaczem oraz sędzią, który na stałe wpisał się do historii tej dyscypliny. O Mieczysławie Gordonie wspomniano już wcześniej – był on głównym pomysłodawcą budowy Klubu „Politechnik” wraz z halą sportową.
Pierwszymi zawodnikami reprezentującymi koszykarski AZS w mistrzostwach Częstochowy byli: Ujma, Schulz, Wiśniewski, Zabłocki i Gordon. Później dołączyli: Tadeusz Bojanek, Konstanty Certowicz i Mieczysław Hrehorów – uniwersalny sportowiec, zasłużony dla częstochowskiego AZS-u.
W latach 50. drużyna trenowała w dwóch salach: LO im. Traugutta oraz LO im. Sienkiewicza. Spotkania ligowe rozgrywano raz w tygodniu w hali przy ulicy Pułaskiego, o nietypowej porze – 21:30. Trenerem był wówczas Stefan Olszowski.
W 1952 roku Mirosław Gospodarek powołał żeńską drużynę koszykówki, która rywalizowała w klasie A. Męska drużyna w 1959 roku wywalczyła awans do III ligi, otrzymując od władz uczelni tzw. „dożywianie”. Motorem napędowym zespołu był Henryk Walczyk – zawodnik oraz asystent Mieczysława Gordona.
Rok później drużyna awansowała jeszcze wyżej, trafiając na drugi szczebel rozgrywek w Polsce, podzielony wówczas na cztery grupy. Częstochowianie trafili do grupy śląsko-krakowsko-rzeszowsko-kieleckiej. Przez kolejne lata sekcja funkcjonowała głównie w oparciu o Politechnikę Częstochowską. Trenerami byli: Gordon, Czesław Jędrach, Wojciech Liczberski oraz Ryszard Janas.
W 1970 roku drużyna trenowała trzy razy w tygodniu w hali przy ulicy Pułaskiego pod okiem Marka Ogrodniczka. W sekcji działało wówczas 45 zawodników.
W 1973 roku doszło do połączenia Szkolnego Związku Sportowego z AZS-em. Rok później ponownie powołano drużynę koszykówki, ale „przyjaźń” między dwoma podmiotami trwała tylko pięć lat – zakończyła się w 1978 roku. Koszykówka znów została przyłączona do AZS-u, a pierwszym trenerem po reaktywacji był Wrona.
W kolejnych latach, głównie dzięki Ryszardowi Janasowi, sekcja funkcjonowała dalej w kręgach uczelnianych. W latach 80. i 90. dużym ośrodkiem koszykarskim była Iskra Częstochowa, gdzie trenowali studenci uczelni wyższych (głównie WSP) i reprezentowali AZS jedynie w zawodach akademickich. Drużyna pod szyldem Politechniki występowała natomiast w Lidze Akademickiej Koszykówki, wzorowanej na amerykańskim systemie szkolenia.
W XXI wieku AZS występował w II lidze pod wodzą trenera Dariusza Szynkiela. Obecnie Klub Środowiskowy AZS Częstochowa gra w III lidze.
PIŁKA NOŻNA
W 1957 roku Władysław Dubnicki podjął próbę utworzenia sekcji piłki nożnej w częstochowskim AZS-ie. Drużyna występowała wówczas na szczeblu „B” klasy. Dwanaście lat później, w 1969 roku, ponownie udało się zebrać chętnych – głównie byłych zawodników Skry Częstochowa. Drużyna została zgłoszona do rozgrywek „B” klasy, a trenerami byli: Czarnecki, Serdach, Lech Dobosz oraz Jan Łuczkiewicz.
Sekcja zawsze miała swoich pasjonatów. W latach 70. i 80. studenci zdobywali mistrzostwa Polski Politechnik, a raz sięgnęli po złote medale mistrzostw Polski Wyższych Szkół Pedagogicznych. Po latach piłka nożna znów zyskała popularność dzięki podopiecznym trenera Pawła Marchewki, którzy w 2024 roku zdobyli mistrzostwo Polski uczelni akademickich.
Wracając do lat 70. – już w 1971 roku drużyna awansowała do „A” klasy, a następnie do ligi międzypowiatowej (dzisiejsza IV liga). Mecze rozgrywano na boisku przy ulicy Dąbrowskiego. Nietypowym zjawiskiem na tamte czasy było utworzenie klubu kibica, który działał aktywnie w mieście. Dzień przed meczem kibice organizowali korowód studencki w alejach Częstochowy, zapraszając mieszkańców na spotkania. Przygotowywali humorystyczne plakaty meczowe, a na mecze przychodziło nawet 2500 kibiców.
Trenerem był wówczas Tadeusz Zalewski. Środowisko akademickie żyło piłką, co jednak nie podobało się ówczesnym władzom miasta. Pod pretekstem dbania o bezpieczeństwo mecze przeniesiono na stadion przy ulicy Olsztyńskiej (dzisiejszy stadion żużlowy). To był cios dla akademików – frekwencja spadła do 30 osób, a zapał takich ludzi jak Jan Szyma został szybko stłumiony.
PODSUMOWANIE
W całej historii AZS-u działało 21 sekcji. Oprócz tych omówionych powyżej, warto wspomnieć także o takich dyscyplinach jak: piłka ręczna, gimnastyka, szachy, boks, judo, szermierka, pływanie, narciarstwo biegowe, piłka plażowa czy żeglarstwo.
Fot. Marek Tęcza
